Arpacık (Şalazyon) Nedir? Nasıl ve Neden Oluşur, Ne İyi Gelir ve Ne Zaman Geçer?

Göz Kapaklarınızda Ani Şişlik mi Oluştu? Nedeni Arpacık Olabilir.

Göz kapağınızın kenarında hassas, kırmızı ve ağrılı bir şişlik fark ettiğinizde ilk akla gelen ihtimal: arpacıktır. Genellikle zararsız ve geçici olan bu durum, hem estetik kaygı yaratır hem de göz kırpma, makyaj yapma ve lens takma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.

Arpacık Nedir?

Arpacık (tıptaki adıyla hordeolum), göz kapağındaki yağ bezlerinin tıkanması veya enfekte olması sonucu oluşan, genellikle ağrılı ve iltihaplı küçük bir şişliktir. Yüzeysel olanlar dış arpacık olarak adlandırılırken, göz kapağının iç kısmında oluşanlara iç arpacık denir. Ayrıca kronikleşmiş, kapsülle çevrelenmiş ve ağrısız hale gelmiş olan versiyonu ise şalazyon olarak adlandırılır.

Arpacık Nasıl ve Neden Oluşur?

1. Yağ Bezlerinin Tıkanması

Kirpik diplerinde yer alan meibomian bezleri ve zeiss bezleri, gözyaşının yağ tabakasını üretir. Bu bezlerin çıkış kanalları çeşitli nedenlerle tıkanabilir. Bu tıkanıklık, yağ birikmesine ve bakteriyel enfeksiyona zemin hazırlar.

2. Bakteriyel Enfeksiyonlar (Staphylococcus aureus)

En sık rastlanan nedenlerden biri, ciltte doğal olarak bulunan bu bakterinin göze bulaşmasıdır. Özellikle göz hijyenine dikkat edilmediğinde (örneğin makyajla uyumak, ellerle göze dokunmak) arpacık oluşumu hızlanır.

3. Blefarit (Kirpik Dibi İltihabı)

Kronik göz kapağı iltihapları, arpacığa zemin hazırlar. Kirpik diplerindeki kepeklenme, yağ salgısının dengesini bozar.

4. Bağışıklık Sisteminin Zayıf Dönemleri

Yorgunluk, stres, uyku eksikliği, beslenme yetersizliği gibi durumlarda vücut direnci düşer, bakterilere karşı savunma azalır.

Arpacık Belirtileri Nelerdir?

  • Göz kapağında ağrılı ve hassas kırmızı şişlik

  • Şişliğin ucunda beyaz nokta (irin birikimi)

  • Göz kapağında şişlik, kızarıklık ve ısı artışı

  • Gözde batma, sulanma veya kaşıntı

  • Göz kapağının tamamında ödem (ileri vakalarda)

Arpacık Bulaşıcı mı?

Evet, arpacığa neden olan bakteriler başkalarına bulaşabilir. Aynı havluyu, yastığı ya da makyaj ürününü kullanmak bulaşı riskini artırır. Hijyen kurallarına uyulması önemlidir.

Arpacığa Ne İyi Gelir?

Arpacık çoğu zaman kendiliğinden geçer ancak iyileşme sürecini hızlandırmak ve iltihabın yayılmasını önlemek için bazı yöntemler önerilir:

Evde Uygulanabilecek Yöntemler:

1. Sıcak Kompres

Günde 3-4 kez, her seferinde 10-15 dakika ılık (sıcak değil!) bir bezle göz kapağına kompres yapılabilir.
Bu yöntem:

  • Yağ kanallarının açılmasını sağlar

  • İrinin dışarı akmasına yardımcı olur

  • Ağrıyı hafifletir

2. Temizlik

Göz kapağı, bebek şampuanı veya özel göz temizleme solüsyonlarıyla nazikçe temizlenmelidir. Makyaj yapılmamalı, eller göze sürülmemelidir.

3. Antibiyotikli Damla ve Merhem (Doktor Reçetesiyle)

Bakteriyel enfeksiyon riski yüksekse, doktorunuz antibiyotikli göz damlası ya da merhem önerebilir.

4. Lens Kullanımına Ara Verin

Kontakt lens kullanıcıları, arpacık geçene kadar lens kullanımına ara vermelidir.

Ne Yapılmamalı?

  • Arpacık sıkılmamalı veya patlatılmamalıdır.

  • Makyaj ürünleri kesinlikle kullanılmamalıdır.

  • Lensler takılmamalı, hijyene maksimum dikkat edilmelidir.

  • Ortak havlu ve yastık kullanılmamalıdır.

Arpacık Ne Kadar Sürede Geçer?

  • Basit arpacık: Genellikle 3–7 gün içinde kendiliğinden iyileşir.

  • İleri iltihaplı arpacık: 1 haftayı geçebilir, antibiyotik gerekebilir.

  • Şalazyon (kistik hale gelen arpacık): Haftalarca kalabilir, bazen cerrahi müdahale gerekebilir.

Arpacığı Önlemek İçin Öneriler

  • Gözlerinizi ovuşturmayın, kirli ellerle temas etmeyin.

  • Göz makyajınızı her gece temizleyin.

  • Maskara, eyeliner ve lens solüsyonlarınızı düzenli olarak yenileyin.

  • Bağışıklık sisteminizi güçlü tutacak şekilde beslenin.

  • Uyku düzeninize ve stres seviyenize dikkat edin.

  • Blefarit geçmişiniz varsa, günlük göz kapağı temizliği alışkanlığı edinin.

Sonuç: Küçük Ama Önemli Bir Uyarı Mekanizması

Arpacık küçük gibi görünse de, gözünüzün size “dikkat et” dediği bir alarm olabilir. Yorgunluk, hijyen ihmali, uyku eksikliği ya da bağışıklık düşüklüğü... Hepsi bir arpacıkla kendini gösterebilir.

Unutmayın: Tedavi edilmeyen arpacıklar kronikleşip şalazyona dönüşebilir.
O yüzden basit gibi görünse de gözünüzdeki her şişliği ciddiye alın.